Pri uzgoju paradajza, paprike, patlidžana, krastavca, dinje, lubenice ili tikve, dolazi do značajnih gubitaka u prinosu i kvalitetu zbog napada štetočina.
One napadaju povrće od setve do berbe, a neki uzročnici bolesti javljaju se i nakon berbe – za vreme skladištenja. Međutim, na navedenim vrstama često dolazi i do različitih fizioloških poremećaja koji takođe uzrokuju smanjenje kvaliteta, a uzrokovani su negativnim delovanjem temperature, vlage, ishrane, svetlosti). Neki od simptoma fizioloških poremećaja često su slični simptomima uzrokovanim štetočinama, pa ih je zato bitno razlikovati.
Vršna trulež – Javlja se neposredno uz vrhove plodova u fazi intenzivnog razvoja u vidu malih vodenastih zona koje se brzo povećavaju i tamne. U početku, spomenute zone su zelenkasto-smeđe boje koje kasnije mogu pocrneti. Istovremeno dolazi do ulegnuća, pa plodovi dobijaju spljošteni izgled. Osnovni uzrok vršne truleži je nedostatak kalcijuma u plodu. Kalcijum spada u slabo pokretne elemente u biljci (slaba pokretljivost iz starijih u mlađe delove), tako da se simptomi nedostatka javljaju na mlađim listovima.
Ipak, najčešće se simptomi nedostatka vide na plodovima, jer je u plodovima slaba transpiracija u odnosu na lišće. Uzrok nedostatka kalcijuma u plodu mogu biti kisela tla ili negativni faktori prilikom primanja kalcijuma od strane biljke: nedostatak vlage (suša), prevelika količina vode nakon sušnog razdoblja.
Preventivne mere: održavanje povoljne reakcije tla (pH) 6-6,5. Ako je pH niži, na osnovu analize potrebno je izvršiti kalcijumizaciju; provoditi izbalansirano đubrenje makro i mikro hranivima; pri uzgoju koristiti malčeve (slama) radi očuvanja vlažnosti tla; redovno navodnjavati; folijarna prihrana đubrivima ima učinak ako se počne provoditi pre cvetanja, pa do pojave prvih plodova, a nakon pojave simptoma učinak je slabiji.
Vršna trulež plodova
Znakovi slični vršnoj truleži kod paradajza se javljaju i kod napada gljivice (Alternaria solani), uzročnika koncentrične pegavosti. Međutim, simptomi zaraze u pravilu se javljaju u zoni peteljke, a retko na vršnom delu ploda.
Mačje lice – Ovaj fiziološki poremećaj manifestuje se velikim deformacijama na plodu u vidu ožiljaka i rupa različitih veličina.
Navedeni poremećaj uzrokuje više faktora – unutrašnji (genetski), ali i spoljašnji (temperatura, vlaga), pri čemu dolazi do poremećaja već tokom formiranja cveta, a manifestuje se u plodonošenju. Neki istraživači smatraju da je glavni uzrok pojava hladnog vremena tri nedelje pre cvetanja.
Mačje lice plodova
Belo tkivo – Plodovi s ovim fiziološkim poremećajem obično nemaju spoljašnje simptome, već se belo tkivo uočava na prerezu. Smatra se da navedeni poremećaj uzrokuju visoke temperature tokom dozrevanja, dok dobra opskrbljenost biljke kalcijumom smanjuje ovu pojavu.
Pucanje plodova – Postoji nekoliko tipova pucanja plodova (paradajza), od kojih su najčešće kružne) i zvezdaste pukotine. Do pucanja plodova dolazi usled naglog rasta koji je podstaknut velikim količinama vode i visokim temperaturama (naročito posle dužeg sušnog i/ili hladnog razdoblja).
Palež ploda – Simptomi ovog poremećaja uključuju izbeljena područja koja se vremenom udubljuju na delu ploda koji je izložen direktnom sunčevom svetlu. Na plodovima koji posle razvoja, pod lišćem budu izloženi direktnom sunčevom svetlu, ne dolazi do stvaranja pigmenta. Zato je u cilju sprečavanja ovog poremećaja potrebno čuvati lisnu masu (redovna zaštita) i birati otporne sorte (više lišća).
Pucanje plodova
„Žuta ramena“ – Plodovi ne sazrevaju ujednačeno, odnosno bazni deo ploda (oko peteljke) ostaje zelen ili požuti. Ovaj poremećaj iniciran je već pre same perioda sazrevanja, pa ga ne možemo ukloniti odlaganjem rokova berbe. Uz genetsku predispoziciju, učestalost ovog poremećaja veća je kod neizbalansirane ishrane kalijumom i magnezijumom.
(Novosti)
